Bệnh chàm (Eczema) là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Bệnh chàm (eczema) là một trong những bệnh da liễu mạn tính phổ biến nhất, gây viêm, ngứa và khô da, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và thẩm mỹ. Bệnh không lây nhưng có thể tái phát nhiều lần nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách.
Tại Phòng khám Đa khoa Hòa Đức – Quy Nhơn, các bác sĩ chuyên khoa Da liễu giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân, phân biệt từng thể bệnh (như viêm da cơ địa, chàm tổ đỉa, viêm da tiếp xúc…) và tư vấn phác đồ điều trị phù hợp, giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tái phát hiệu quả.

Bệnh chàm là gì?

Bệnh chàm (eczema) là một nhóm bệnh da liễu mạn tính gây viêm, ngứa, đỏ, khô da và đôi khi có mụn nước hoặc nứt nẻ. Thể thường gặp nhất là viêm da cơ địa (atopic dermatitis). Chàm xuất hiện do rối loạn hàng rào bảo vệ da và phản ứng miễn dịch quá mức với các yếu tố môi trường.
Người mắc thường có cơ địa dị ứng, dễ mắc kèm hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc dị ứng thực phẩm. Bệnh thường khởi phát trước 10 tuổi. Một số trẻ cải thiện khi lớn lên, nhưng cũng có trường hợp kéo dài cả đời. Chàm không lây từ người này sang người khác, nhưng dễ tái phát nếu không chăm sóc đúng cách.

Tổn thương da do bệnh chàm ở trẻ nhỏ – da đỏ, nổi sẩn, bong vảy và ngứa ngáy

Các loại bệnh chàm thường gặp

Bệnh chàm gồm nhiều thể khác nhau, có biểu hiện gần giống nhau nhưng nguyên nhân và vị trí tổn thương có thể khác biệt.

1. Viêm da cơ địa (Atopic dermatitis)

Là thể chàm phổ biến nhất, tiến triển từng đợt, gây ngứa, khô, đỏ và bong vảy da.
Thường gặp ở người có tiền sử hoặc gia đình bị dị ứng, hen, viêm mũi xoang.
Vị trí thường xuất hiện: khuỷu tay, đầu gối, cổ, mặt, da đầu, ngực hoặc lưng.

Viêm da cơ địa – dạng bệnh chàm thường gặp nhất, đặc trưng bởi da khô, đỏ và ngứa

2. Viêm da tiếp xúc (Contact dermatitis)

Gồm hai dạng:

• Viêm da tiếp xúc dị ứng: khi da tiếp xúc với kim loại, cao su, mỹ phẩm, thuốc bôi.

• Viêm da tiếp xúc kích ứng: do hóa chất, xà phòng, dung môi, axit hoặc kiềm.
  Biểu hiện: da đỏ, ngứa, rát, mụn nước nhỏ, đóng vảy hoặc dày da.

3. Chàm tổ đỉa (Dyshidrotic eczema)

Gây mụn nước nhỏ ở lòng bàn tay, bàn chân, ngứa và đau rát.
Da khô, bong tróc, nứt nẻ.
Nguyên nhân thường do dị ứng, ẩm ướt kéo dài hoặc tiếp xúc niken, coban, crôm.

4. Chàm bàn tay (Hand eczema)

Chỉ xuất hiện ở bàn tay, hay gặp ở người làm công việc tiếp xúc nước và hóa chất.
Triệu chứng: đỏ, ngứa, khô, nứt nẻ, có thể rỉ dịch.

5. Viêm da thần kinh (Neurodermatitis)

Da bị ngứa mạn tính, người bệnh gãi nhiều khiến vùng da dày, sạm màu, bong vảy.
Thường gặp ở người căng thẳng, lo âu, mất ngủ hoặc trầm cảm.

6. Viêm da tiết bã (Seborrheic dermatitis)

Do tuyến bã hoạt động quá mức gây viêm và bong vảy nhờn.
Thường gặp ở da đầu, nếp mũi – má, lông mày, ngực, lưng, nách và bẹn.

7. Chàm thể đồng tiền (Nummular eczema)

Tổn thương da dạng tròn như đồng xu, ngứa, đỏ, bong vảy.
Dễ nhầm với nấm da, nhưng không có bờ viền lan rộng.

8. Viêm da ứ đọng (Stasis dermatitis)

Xảy ra khi tuần hoàn máu ở chân kém, thường ở người bị giãn tĩnh mạch.
Vùng da quanh mắt cá chân sưng, đỏ, ngứa, bong vảy và cảm giác nặng chân.

Dấu hiệu nhận biết bệnh chàm

• Da đỏ, ngứa dữ dội, đặc biệt về đêm.

• Khô, bong tróc, nứt nẻ hoặc có mụn nước nhỏ.

• Khi gãi nhiều, da dày và sạm màu.

• Có thể rỉ dịch, đóng vảy hoặc để lại sẹo thâm.

Chàm ở trẻ sơ sinh (0–2 tuổi)

Phát ban đỏ, rỉ dịch, đóng vảy ở mặt, đầu, nếp gấp tay chân. Trẻ dễ quấy khóc, mất ngủ.

Chàm ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên (2–12 tuổi)

Thường xuất hiện ở khuỷu tay, đầu gối, cổ, cổ tay. Da khô, bong, dày, ngứa. Có thể đi kèm hen hoặc viêm mũi dị ứng.

Chàm ở người lớn

Thường gặp ở mặt, cổ, tay, chân. Da khô, dày, bong vảy và đổi màu (đậm hoặc nhạt hơn da bình thường).

Nguyên nhân gây bệnh chàm

• Di truyền: nếu cha mẹ bị chàm, hen, viêm mũi dị ứng thì con có nguy cơ cao.

• Rối loạn miễn dịch: phản ứng quá mức với tác nhân ngoài môi trường.

• Hàng rào da yếu: khiến da mất nước, khô và dễ viêm.

• Thiếu hụt protein filaggrin: làm da không giữ ẩm, dễ nứt và kích ứng.

• Yếu tố môi trường: thời tiết, hóa chất, xà phòng, mỹ phẩm.

• Căng thẳng, mất ngủ hoặc ra mồ hôi nhiều cũng có thể làm bệnh bùng phát.

Cách điều trị bệnh chàm hiệu quả

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc bôi corticosteroid: giảm ngứa, viêm và đỏ da.

• Thuốc kháng histamin: giảm ngứa, giúp ngủ ngon hơn.

• Thuốc ức chế calcineurin (Tacrolimus, Elidel): dùng cho vùng da nhạy cảm.

• Kháng sinh: khi có nhiễm trùng do vi khuẩn.

• Liệu pháp ánh sáng (Phototherapy): hỗ trợ trong trường hợp tái phát nhiều lần.

Chăm sóc và điều trị tại nhà

• Dưỡng ẩm da 2–3 lần/ngày bằng kem không hương liệu.

• Mặc quần áo cotton thoáng khí, tránh gãi và tránh xà phòng mạnh.

• Giữ da sạch, khô, tránh nóng ẩm và căng thẳng.

Cách phòng ngừa bệnh chàm tái phát

• Dưỡng ẩm thường xuyên – nền tảng kiểm soát chàm.

• Giữ môi trường sống thoáng, sạch, ẩm độ ổn định.

• Ăn uống cân bằng, hạn chế hải sản, sữa bò hoặc thực phẩm nhiều phụ gia.

• Hạn chế hóa chất: dùng bột giặt và sữa tắm dịu nhẹ.

• Giảm stress, ngủ đủ giấc để ổn định miễn dịch.

• Ở trẻ nhỏ: nên bú mẹ hoàn toàn 3–6 tháng đầu để tăng đề kháng.

Khi nào cần đi khám bệnh chàm tại Phòng khám Đa khoa Hòa Đức – Quy Nhơn?

Hãy đến Phòng khám khi bạn:

• Tổn thương lan nhanh, ngứa rát, rỉ dịch.

• Bôi thuốc mãi không khỏi hoặc tái phát nhiều lần.

• Có dấu hiệu nhiễm trùng, sưng đỏ, đau hoặc chảy dịch.

• Cần soi da, xét nghiệm và được tư vấn phác đồ điều trị cá nhân hóa.

Tại Phòng khám Đa khoa Hòa Đức – Quy Nhơn, người bệnh được khám bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu, có hệ thống soi da và Trung tâm Xét nghiệm Hòa Đức đạt chuẩn, giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.
Nhờ đó, kết quả chẩn đoán chính xác, giúp bác sĩ lên phác đồ điều trị cá thể hóa, an toàn và hiệu quả cao, đồng thời hướng dẫn chi tiết cách chăm sóc da tại nhà để ngăn tái phát.

Hình ảnh bác sĩ da liễu tư vấn và điều trị bệnh da liễu tại Phòng khám Hòa Đức – Quy Nhơn

Đọc thêm bài viết chi tiết về Khám da liễu Quy Nhơn để hiểu rõ cách điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.

Liên hệ ngay hotline và thông tin bên dưới để được tư vấn và đặt lịch thăm khám, xét nghiệm và điều trị bệnh da liễu tại Phòng khám Đa khoa Hòa Đức, Quy Nhơn, Gia Lai.

Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Chàm

1. Bệnh chàm có lây không?

Không. Bệnh chàm không lây, nhưng có thể lan sang vùng da khác nếu da bị trầy hoặc nhiễm trùng.

2. Bị chàm có chữa khỏi hoàn toàn không?

Không thể khỏi hẳn, nhưng có thể kiểm soát và phòng tái phát nếu điều trị và chăm sóc đúng cách.

3. Bị chàm nên kiêng gì?

Hạn chế hải sản, trứng, đậu phộng, rượu bia và các thực phẩm gây dị ứng.

4. Có nên bôi thuốc corticoid lâu dài không?

Không nên. Corticoid chỉ dùng ngắn hạn, cần được bác sĩ chỉ định.

5. Khi nào nên gặp bác sĩ da liễu?

Khi ngứa dữ dội, da rỉ dịch, lan rộng hoặc tái phát nhiều lần.

Biên tập: BS. Trần Thị Nhung